Sau ngày 30/04/1975, Hội Nhà giáo yêu nước thành phố Hồ Chí Minh (Hội Nhà giáo yêu nước khu Sài gòn - Gia Định là tổ chức quần chúng của giáo giới nội đô hoạt động bí mật dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Chi bộ Giáo giới đô thị) ra hoạt động công khai. Ban điều hành của Hội gồm có nhà giáo Lương Lê Đồng (Chủ tịch Hội) cùng các cán bộ của Nghiệp đoàn giáo dục tư thục như đồng chí Nguyễn Văn Vàng, Huỳnh Ngọc Bửu, Trần Hữu Khê, Phan Văn Phổ, Trần Đình Sung, …
Ngày 06 tháng 4 năm 1977, theo Quyết định số 118/QĐ-TC của Liên Hiệp Công đoàn thành phố: “Hội Nhà giáo yêu nước” sau khi hoàn thành nhiệm vụ, đã chuyển toàn bộ lực lượng vào tổ chức "Công đoàn ngành Giáo dục thành phố" tiếp tục truyền thống yêu nước, đem hết nhiệt tình đóng góp xây dựng ngành giáo dục thành phố.
Từ năm học 1977-1978 toàn ngành kết nạp được 12.024 đoàn viên và đến nay số lượng đoàn viên đã tăng lên 70.529 đoàn viên, với 1.701 CĐCS và 24 Công đoàn Giáo dục quận huyện. Công đoàn ngành Giáo dục thành phố đã qua 10 kỳ Đại hội, với 228 lượt ủy viên Ban Chấp hành.
Phát huy kinh nghiệm qua nhiều nhiệm kỳ, Công đoàn giáo dục Thành phố đã vận dụng hiệu quả các chương trình hoạt động theo chỉ đạo của Công đoàn Giáo dục Việt Nam và Công đoàn Thành phố đạt được kết quả sâu rộng từ các phong trào và chương trình hoạt động.
* Chương trình đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng và chăm lo cho đời sống Nhà giáo và lao động trong Ngành, xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tạo động lực nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo, phục vụ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Ở chương trình này, nét tiêu biểu là thông qua chăm lo đời sống vật chất và tinh thần để giáo dục, vận động sự tương thân, tương ái trong đoàn viên, được đông đảo đoàn viên tích cực hưởng ứng và tham gia như quỹ tương trợ, quỹ cho vay học tập nâng cao trình độ, sửa chữa nhà…Đặc biệt quỹ giúp đồng nghiệp ngoại thành vui tết đã thể hiện tinh thần đoàn kết, chia sẻ rất thiết thực, có ý nghĩa cao. Không dừng lại ở sự chăm lo cho chính đội ngũ của ngành giáo dục thành phố, Công đoàn Giáo dục thành phố còn tích cực tuyên truyền đội ngũ thực hiện tốt các cuộc vận động lớn của ngành như: “Hỗ trợ giáo dục miền núi, vùng sâu, vùng xa”, “quyên góp sách vở, đồ dùng học tập, áo ấm giúp học sinh, giáo viên vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn”, quyên góp vải áo dài để hỗ trợ nữ đồng nghiệp các tỉnh bạn, ủng hộ “Quỹ vì người nghèo”…
Công tác xã hội từ thiện là một điểm son của Công đoàn ngành Giáo dục thành phố. Chỉ tính 10 năm gần đây toàn ngành đã đóng góp hơn 50 tỷ đồng ủng hộ xây dựng 06 trường học, 30 nhà công vụ, xây dựng hơn 400 nhà tình thương, nhà tình nghĩa, trong đó có 288 nhà tình thương dành cho giáo viên các xã vùng khó khăn ngoại thành, cứu trợ đồng bào các tỉnh bị lũ lụt, phụng dưỡng suốt đời 50 bà mẹ Việt Nam anh hùng.
* Chương trình xây dựng, nâng cao phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nhằm thực hiện nhiệm vụ đổi mới, phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục của ngành.
Công đoàn Giáo dục thành phố đã đẩy mạnh việc vận động cán bộ, giáo viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học và quản lý để không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo. Tạo điều kiện tốt nhất cho cán bộ quản lý và giáo viên tự học, tự rèn, nâng cao trình độ, đáp ứng yêu cầu hội nhập, chủ động và sáng tạo thực hiện hiệu quả thiên chức dạy người. Trong quá trình xây dựng và phát triển, các cấp công đoàn luôn coi trọng công tác bồi dưỡng, giáo dục xây dựng đội ngũ về tư tưởng, chính trị; về văn hoá, chuyên môn nghiệp vụ; về phẩm chất đạo đức cách mạng.
* Chương trình vận động tổ chức các nhà giáo và lao động trong ngành tích cực tham gia các phong trào thi đua và các cuộc vận động mang tính xã hội rộng lớn, nhằm thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị của ngành.
Khởi đầu là phong trào “Đã là giáo viên phải là người tiên tiến” trong những năm 1977-1979. Cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo” trong những năm 1979-1993. Cuộc vận động “Kỷ cương - Tình thương- Trách nhiệm” phát động từ năm 1993 nhằm nâng cao năng lực, phẩm chất của đội ngũ, đã nhanh chóng được CB, GV, CNV của ngành hưởng ứng; cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và cha mẹ học sinh ủng hộ, tạo điều kiện để cuộc vận động thực hiện đạt kết quả tốt. Từ năm 2004, Công đoàn đã tích hợp hai cuộc vận động “Dân chủ hóa trường học” và “Kỷ cương- Tình thương- Trách nhiệm” thành cuộc vận động “Dân chủ- Kỷ cương- Tình thương - Trách nhiệm”.
Cùng song hành với cuộc vận động: “Dân chủ - Kỷ cương - Tình thương - Trách nhiệm”, trong năm học 2006 – 2007 toàn ngành đã triển khai thực hiện Chỉ thị 33/TTg của Thủ tướng chính phủ về cuộc vận động “Hai không” với bốn nội dung và Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị về “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Chỉ thị 40 của Ban Bí thư Trung ương về nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đã cụ thể hóa qua các chủ đề năm học như “Sống có trách nhiệm”, “Đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục” đến “Đổi mới toàn diện nhà trường” để góp phần đẩy mạnh việc thực hiện cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”.
Phong trào “Giỏi việc trường - Đảm việc nhà” rất phù hợp với nguyện vọng, yêu cầu của đông đảo nữ cán bộ, giáo viên, công nhân viên trong ngành nên đã được hầu hết chị em trong ngành Giáo dục thành phố hưởng ứng tích cực.
* Chương trình đổi mới tổ chức, tăng cường nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, Công đoàn Giáo dục thành phố luôn chú trọng đến công tác củng cố, ổn định hệ thống công đoàn các cấp.
Tổ chức tập huấn đối với đội ngũ cán bộ công đoàn từ tổ trưởng công đoàn, ủy viên BCH, kế toán công đoàn đến trưởng ban nữ công, phó chủ tịch và chủ tịch công đoàn cơ sở. Bên cạnh đó, còn tập trung đầu tư cho công tác phát triển và xây dựng công đoàn ở các trường ngoài công lập, vận động tất cả lao động hợp đồng với trường vào tổ chức công đoàn, góp phần thực hiện chương trình phát triển đoàn viên của Công đoàn thành phố. Phối hợp chỉ đạo cơ sở phát huy tốt quy chế dân chủ cơ sở, tổ chức hội nghị cán bộ công chức, hội nghị người lao động theo quy định, đặc biệt chú ý quy trình và kỹ năng thương lượng xây dựng thỏa ước lao động tập thể.
Quá trình hình thành, xây dựng và phát triển của Công đoàn Giáo dục thành phố có thể xem như trang sử vàng của ngành Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh. Bởi từng bước đi của tổ chức Công đoàn Giáo dục thành phố qua từng thời kỳ là từng bước gieo niềm tin để các thế hệ công đoàn về sau tự hào tiếp bước… Qua hơn 39 năm phấn đấu, trải qua 10 nhiệm kỳ, Công đoàn Giáo dục thành phố đã tổ chức được nhiều phong trào thi đua sôi nổi và đạt được nhiều thành tích, liên tục là đơn vị vững mạnh xuất sắc, được đón nhận Huân chương lao động hạng III, Huân chương lao động hạng II, ba (03) Bằng khen Thủ Tướng, nhiều cờ thi đua xuất sắc và Bằng khen của Tổng Liên Đoàn, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy Ban Nhân dân thành phố, Liên đoàn Lao động thành phố, Công đoàn Giáo dục Việt Nam, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Thành phố.